.png)
به طور کلی میتوان گفت عاملی که باعث تفاوت نوع سنگین و سبک کربنات سدیم می،شود چگالی و اندازه کریستالهایی است که در قالب پودری سفید رنگ دیده میشوند در حقیقت فرم سبک و سنگین کربنات سدیم به غیر از ویژگی های فیزی که گفته شد تفاوت دیگری با یکدیگر ندارند فرم سبک همانطور که از نامش نیز پیداست چگالی کمتری داشته و اندازه ذرات تشکیل دهنده آن نیز کوچکتر از فرم سنگین میباشد
برخلاف کربنات سدیم ،سنگین فرم سبک این ترکیب در موارد متنوعی تر کاربرد داشته و در حوزههایی چون تولید مواد شوینده کاغذ سازی تصفیه آب فاضلاب و همچنین به عنوان تنظیم کننده PH و عامل بافری نیز به طور گسترده ای مورد استفاده قرار می گیرد
برای آشنایی بیشتر با کاربردهای این ترکیب و همچنین اطلاع از چگونگی تولید
آن در صنعت تا انتهای این مطلب با نشریه جهان شیمی فیزیک همراه بمانید.
کربنات سدیم سبک چیست؟
فرم سبک و سنگین کربنات سدیم یا همان سودا اش دارای وزن مولکولی یکسانی هستند (۱۰۵,۹۹) حلالیت مشابهی دارند حداکثر ۳۳٫۲ درصد در دمای ۳۴٫۴ درجه سانتی (گراد و هنگام انحلال در آب نیز محلولی با میزان PH یکسانی را تولید میکنند.
کربنات سدیم سبک دارای چگالی معادل ۰٫۷۷ گرم بر سانتی متر مکعب بوده که تقریباً نصف چگالی فرم سنگین به حساب می.آید هنگام اندازه گیری از نظر وزنی مقدار وزن شده از فرم سبک با فرم سنگین برابر خواهد بود؛ این در حالی است که اندازه گیری این ترکیبها از نظر حجمی متفاوت خواهد بود به این صورت که با اندازه گیری حجمی یکسان از این دو ،ترکیب فرم سبک همواره وزن بیشتری از فرم سنگین خواهد داشت.
اندازه کوچک دانههای سودا اش سبک موجب ایجاد پودری یکدست و نرم شده و تفاوت ظاهری آن با سودا اش سنگین به سادگی و حتی با چشم نیز قابل رؤیت ميباشد.
این پودر فاقد ہو یا خاصیت سمی بوده و به عنوان یک ترکیب پایدار و غیر قابل اشتعال شناخته شده است که تا حدود ۰٫۵ درصد حاوی کلرید سدیم میباشد. جالب است بدانید جوش شیرین از ترکیب سودا اش سبک با مولکول های آب اضافی تولید شده و به طور وسیعی در صنایع تولیدی مواد شوینده و صابون هامورد استفاده قرار میگیرد تا خاصیت شویندگی آنها را تا حد قابل توجهی افزایش دهد.
نرم کردن آب
همانطور که میدانید آب سخت به آبی گفته میشود که حاوی ترکیبات کلسیم یا منیزیم باشد؛ این یونها با روشهای سختی گیری از آب قابل حذف هستند.
کربنات سدیم سبک یکی از ترکیباتی است که میتوان از آن در جهت نرم کردن آب و از بین بردن سختی موقت یا دائمی آب از آن استفاده نمود. از آنجایی که کربنات سدیم در آب محلول است و کربنات کلسیم و کربنات منیزیم در آب نامحلول هستند بنابراین برای نرم کردن آب و حذف یون های Mg2+وCa2+میتوان از سودا اش سبک استفاده کرد در طی فرآیند تصفیه آب با فرم سبک کربنات سدیم میتوان فاکتورهای سخت کننده آب را به صورت رسوبات جامد و نامحلول جداسازی کرد و از آب خارج ساخت.
پیش ماده برای تولید مواد شیمیایی دیگر
یی کربنات سدیم یا همان جوش شیرین یکی از اجزای اصلی خاموش کنند های آتش به حساب میآید اغلب از کربنات سدیم تولید میشود. البته در طی ـرآیند تولید سودا اش سبک به روش سولوی، بی کربنات سدیم یا جوش شیرین صورت محصول جانبی نیز تولید میشود در این روش برای حذف ناخالصی ای ،آمونیاک محصول نهایی را حرارت میدهند و در طی این فرآیند مقداریNahco3 تجزیه میگردد.
به غیر از جوش ،شیرین از سودااش سبک به جهت تولید بی سولفیت سدیم بوراکس و همچنین برای خنثی سازی اسید سولفوریک در صنایع تولید پنبه نیزاستفاده میشود.
سودا اش
سودا اش نام دیگر کربنات سدیم (Na2c03 است. سودا اش یک ماده شیمیایی قلیایی است که از سنگ معدن ترونا (Trona) یا آب نمکهای حاوی کربنات سدیم طبیعی که هر دو به عنوان سودا اش طبیعی شناخته میشوند ناکولیت معدنی به عنوان بی کربنات سدیم طبیعی شناخته میشود) تصفیه و تولید شود. سودا اش را میتوان به صورت مصنوعی نیز در آزمایشگاه تولید کرد. برای تولید این ترکیب شیمیایی یک سری مراحل تصفیه از سنگ معدن ترونا (Trona) مورد نیاز است ابتدا سنگ معدن خام خرد و غربال میشود سپس سنگ معدن خرد شده حرارت داده میشود در این ،فرآیند سنگ معدن ترونا تجزیه میشود و سودا آش خام تولید میگردد
این ترکیب شیمیایی در آب به راحتی حل میشود شیلهای Shaled) نامحلول ته نشین شده و از محلول به وسیله فیلتراسیون جدا میشوند و به معدن بازگردانده میشوند سپس سودا اش تحت فرآوریهای بیشتر قرار می گیرد تا درصد خلوص بالاتری بدست آورد و برای استفاده در صنایع مختلف مناسب باشد.
کاربرد سودا اش
سودا اش به عنوان منبع سدیم در تولید خمیر دندان استفاده میشود و در بسیاری از سفید کننده ها و پودرهای شستشو کاربرد دارد این ترکیب در مواد غذایی و محصولات آرایشی و همچنین در تولید مواد شیمیایی کشاورزی مانند کود کاربرد دارد در آزمایشگاهها به عنوان یک الکترولیت عالی در فرآیند الکترولیز مورد استفاده قرار میگیرد.
